«Ο μέγας Άγνωστος»
«Γιατί, Θεέ μου;», αναρωτιόμαστε όλοι στο ξαφνικό χαμό αγαπημένων μας ανθρώπων, στον αιφνίδιο θάνατο τόσων παιδιών, νέων μα και γερόντων. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για αυτό που συμβαίνει ή αν υπάρχει λόγος είναι έξω από την κατανόησή μας. Ποιος μπορεί με τη λογική ν’ αντέξει το τραγικό, το αβάσταχτο; Δεν μπορούσε να γίνει ένα θαύμα; Πώς να μην τα βάζουμε με το Θεό και τη δικαιοσύνη του; Αλήθεια, ποιος Θεός είναι αυτός που επιτρέπει τόσο πόνο; Ο πόνος, ο μουλωχτός και αξεδιάλυτος. Είναι αυτό δικαιοσύνη; Η δικαιοσύνη Σου πού βρίσκεται; Τι είναι πια αυτός ο πόνος; Είναι τόσο δεινός κι ακαταμάχητος; Ξεπερνά την αράγιστη δύναμή Σου;
Όντως, τι είναι χειρότερο από το θάνατο; Δεν φαίνεται να είναι το κορύφωμα των ανθρώπινων κακών, το φοβερό και αφόρητο και άξιο μυρίων θρήνων; Ο ίδιος ο Απ. Παύλος δεν είπε ότι αυτός είναι τιμωρία της χειρότερης παρανομίας; Γιατί αυτή, είπε, είναι η τιμωρία για εκείνους που προσέρχονται ανάξια στα ιερά μυστήρια και μετέχουν στη φρικτή εκείνη Τράπεζα, λέγοντας: «Γι’ αυτό ανάμεσά μας είναι πολλοί ασθενείς και άρρωστοι, και αρκετοί έχουν πεθάνει». (Α’ Κορ. ΙΑ’,30)
Και οι νομοθέτες δεν καταδικάζουν όλοι, σ’ αυτή την ποινή εκείνους που διαπράττουν ανεπανόρθωτα πλημμελήματα; Αλλά και ο Θεός δεν επέβαλε αυτόν ως εσχάτη τιμωρία σε όσους διαπράττουν μεγάλα πλημμελήματα κατά το μωσαϊκό νόμο; Και ο μέγας εκείνος Ηλίας, εξαιτίας του φόβου έγινε και δραπέτης του θανάτου, και φυγάς και μετανάστης, φοβούμενος μόνο την απειλή μιας πορνευόμενης και κακόφημης γυναίκας.
Η διάλυση αυτή, ο χωρισμός του σώματος από την ψυχή, αποτελεί αναμφισβήτητα οδυνηρή εμπειρία για τον άνθρωπο, γιατί βιωματικά ο θάνατος είναι όντως ένα φοβερότατο μυστήριο, μπροστά στο οποίο ο άνθρωπος παραμένει ενεός. Είναι το πιο σίγουρο και αναπόφευκτο γεγονός, από το οποίο όλοι θα περάσουμε. Είναι μεγάλο και άδηλο το μυστήριο του θανάτου και κανείς δεν μπορεί να το περιγράψει, παραμένοντας τελικά ο «μέγας Άγνωστος».
Πράγματι, η φύση του θανάτου είναι τρομακτική. Γι’ αυτό στην περίπτωση του κάθε νεκρού, τόσο πολύ μας εκπλήσσει και μας συγχύζει και μας συστέλλει, σαν να εμφανίζεται τότε ξαφνικά. Και η μελέτη του χρόνου κι η καθημερινή άσκηση σ’ αυτό το θέαμα δεν έχει καμιά ισχύ για την παρηγοριά μας. Στην πιο δύσκολη στιγμή στη ζωή του κάθε ανθρώπου, τη στιγμή του αποχωρισμού του αγαπημένου προσώπου, οι δυνάμεις και οι αντοχές μειώνονται, με αποτέλεσμα τη συναισθηματική και σωματική κατάπτωση. Είναι ακριβώς αυτή η στιγμή που το κάθε άτομο χάνεται μέσα στο πένθος, στα άγνωστα μονοπάτια της διαχείρισης της απώλειας αγαπημένου του προσώπου.
Η άρνηση του γεγονότος, παρ’ ότι αρχικά μας προστατεύει ψυχολογικά είναι δυνατόν να οδηγήσει στην παράταση της διαδικασίας του πένθους και να μας εμποδίσει να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τη ζωή μας. Αρνούμενοι ψυχολογικά το γεγονός ουσιαστικά στερούμε από τον εαυτό μας την ευκαιρία να προσαρμοστεί σε αυτό. Ανάλογες δυσκολίες ανακύπτουν και στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης μας με το Θεό. Όλοι μας έχουμε την ανάγκη να νιώθουμε ότι η ζωή μας και ο κόσμος γύρω μας χαρακτηρίζεται από κανόνες και ότι υπάρχει μία σχέση αίτιου-αιτιατού στα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Τέτοια γεγονότα μας φέρνουν αντιμέτωπους με αυτήν ακριβώς την έλλειψη δικαιοσύνης και κανονικότητας στη ζωή μας και τη δυσκολία να αποδεχθούμε την απώλεια, και αυτός είναι ο λόγος που μας προκαλούν τόσο μεγάλο ψυχικό πόνο και οργή απέναντι στο Θεό.
Άραγε όμως, ο άνθρωπος χάνεται ως προσωπική ύπαρξη και οντότητα και ο θάνατος παραμένει ανίκητος, όπως πίστευαν οι Πλατωνικοί κι οι Ορφικοί, οι οποίοι θεωρούσαν το σώμα «δεσμωτήριο, φυλακή και τάφο της ψυχής»; Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ερμηνεύοντας την Αγία Γραφή, λέει πως ο άνθρωπος είναι μια ολοκληρωμένη ύπαρξη που περιλαμβάνει σώμα και ψυχή μαζί. Δεν ονομάζεται άνθρωπος μόνο η ψυχή ή μόνο το σώμα, αλλά και τα δυο μαζί. Αυτόν τον άνθρωπο, αναφέρει η Αγία Γραφή, τον έπλασε ο Θεός κατ’ εικόνα της Τριαδικής Θεότητας.
Ίσως τελικά να μη χρειάζεται τόσος πόνος, τόση οδύνη για το χαμό ενός αγαπημένου μας προσώπου, τόσος φόβος για το θάνατο. Στην Αγία Γραφή ο Απ. Λουκάς μάς βεβαιώνει πως δεν πρέπει να φοβόμαστε το θάνατο, παρά μόνο το Θεό, ο οποίος είναι ο μόνος που έχει την εξουσία να μας ρίξει στην κόλαση μετά το φυσικό θάνατο. «Λέγω δε υμίν τοις φίλοις μου. Μη φοβηθήτε από των αποκτεινόντων το σώμα, και μετά ταύτα μη εχόντων περισσότερόν τι ποιήσαι, υποδείξω δε υμίν τίνα φοβηθήτε. Φοβήθητε τον μετά το αποκτείναι έχοντα εξουσίαν εμβαλείν εις την γέεναν. Ναι, λέγω υμίν, τούτον φοβήθητε» (Λουκ. ΙΒ’4-5)
Στο αθόρυβο αυτό μυστήριο, το θάνατο, αναμφίβολα φυτρώνει αμάραντο λουλούδι η θεία Χάρις. Ο μοναδικός Ευεργέτης, ο Χριστός, καλεί τον άνθρωπο ν’ αποδεχτεί το τραγικό σαν ένα σταυρό. Κρατώντάς τον, να συρθεί, να Τον ακολουθήσει. Να πάρει τον ανηφορικό δρόμο, για να ξανακερδίσει το ποθούμενο βραβείο, τον παράδεισο!
Πηγή: Περιοδικό Καθοδόν αρ.36