ΘΕΟΣ-ΚΟΣΜΟΣ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΣΙΛΟΥΑΝΟ ΤΟΝ ΑΘΩΝΙΤΗ
Ο άνθρωπός μας και ο κόσμος του, από αγαπητικό, ευχαριστιακό και δοξολογικό ον, καθημερινά όλο και περισσότερο αποστασιοποιούμενος από το θέλημα του Θεού αυτοεγκλωβίζεται στον άχαρο ατομικισμό του. Αντί να είναι ένας ιερέας μεταξύ ουρανού και γης, και να αιματοδοτεί τους κόσμους με άκτιστη φωτοχυσία, διασπά κάθε ενότητα του Θεού με τον άνθρωπο και τον κόσμο του.
Ο Γέροντας Σωφρόνιος στη διδασκαλία του Αγίου Σιλουανού αναφέρει, ότι πολλοί δεν μπορούν ή δεν θέλουν να δεκτούν και να σηκώσουν καλοπροαίρετα, τα αποτελέσματα του προπατορικού αμαρτήματος του Αδάμ. Λένε: «Ο Αδάμ και η Εύα έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό, εγώ τι φταίω; Είμαι έτοιμος να αναλάβω την ευθύνη για τα αμαρτήματά μου, αλλά μόνο για τα δικά μου, όχι όμως για τα ξένα». Και δεν καταλαβαίνει ο άνθρωπος αυτός, πως με την κίνηση αυτή της καρδιάς του, επαναλαμβάνει μέσα του το αμάρτημα του Προπάτορα και το αφομοιώνει ως προσωπικό του αμάρτημα και πτώση. Ο Αδάμ αρνήθηκε την ευθύνη, επιρρίπτοντας την ενοχή στην Εύα και στο Θεό, που του έδωσε αυτή τη γυναίκα. Έτσι διέσπασε την ενότητα του Ανθρώπου και την ένωσή του με το Θεό. Το ίδιο, κάθε φορά που αρνούμαστε την ανάληψη της ευθύνης για το κοινό κακό, για τα έργα των πλησίον μας, επαναλαμβάνουμε την ίδια αμαρτία και διασπούμε επίσης την ενότητα του Ανθρώπου. Συνέπειες κοσμικής διαστάσεως δεν είχε μόνο το αμάρτημα του Προπάτορος Αδάμ. Κάθε αμάρτημα, φανερό ή αφανές, του καθενός μας επηρεάζει τα πεπρωμένα όλου του κόσμου.
Ο Θεός όμως βρίσκεται σε μια κοινωνία αγάπης με τον άνθρωπο («πάντα τα εμά σα εστί»). Ο Θεός αυτοπαραδίνεται στον ίδιο τον άνθρωπο. Η αγάπη είναι που κατέβασε το Θεό στη γη και αυτή ανεβάζει τον άνθρωπο στον ουρανό. Και ακριβώς επειδή «ο Θεός αγάπη εστί», και επειδή επιθυμεί να γίνει ο άνθρωπος το ίδιο, έθεσε ως πρώτη και μεγάλη εντολή την αγάπη στο Ευαγγέλιο: «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της ψυχής σου, εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της διανοίας σου, με όλη σου την ύπαρξη». Όπως αναφέρεται και στο βιβλίο του Αγίου Σιλουανού, «ο Θεός αγάπη εστίν», αγάπη απόλυτη που περιβάλλει με υπεραφθονία όλη την κτίση. Ο Θεός ακόμη και στον Άδη παρουσιάζεται ως αγάπη. Το Άγιο Πνεύμα χαρίζει στον άνθρωπο, κατά το βαθμό της δεκτικότητάς του, την ενεργό γνώση της αγάπης αυτής και έτσι του ανοίγει δρόμο προς το πλήρωμα της υπάρξεως
O Άγιος Σιλουανός μας αναφέρει ότι, αν οι άνθρωποι γνώριζαν την αγάπη του Κυρίου για μάς, θα παραδίδονταν τελείως στο άγιο θέλημά Του και θα ζούσαν αναπαυμένοι κοντά στο Θεό, σαν παιδιά βασιλιά. Και ο άνθρωπος που παραδόθηκε στο θέλημα του Θεού είναι ήρεμος, γιατί τον παρηγορεί η γλυκεία χάρη του Αγίου Πνεύματος. Παράλληλα ο Άγιος μάς ξεκαθαρίζει ότι η αγάπη έχει βαθμίδες: όποιος φοβάται την αμαρτία, αυτός αγαπά το Θεό. Όποιος έχει κατάνυξη, αυτός αγαπά περισσότερο. Όποιος έχει στην ψυχή του φως και χαρά, αυτός αγαπά ακόμη περισσότερο. Και όποιος έχει τη χάρη και στην ψυχή και στο σώμα, αυτός έχει την τέλεια αγάπη. Ο ίδιος ο Άγιος Σιλουανός έχοντας αυτά τα βιώματα μας λέει: «Πιστέψτε με αδελφοί, γράφω ενώπιον του προσώπου του Θεού, τον Οποίον γνώρισε η ψυχή μου με το Πνεύμα το Άγιο κατά το μέγα έλεός Του. Και αν δεν γευθεί η ψυχή το Άγιο Πνεύμα, δεν μπορεί να γνωρίσει τον Κύριο, ούτε την αγάπη Του». Και μας υπογραμμίζει ότι «Όσο μεγαλύτερη η αγάπη, τόσο μεγαλύτερη η οδύνη της ψυχής. Όσο πληρέστερη η αγάπη, τόσο πληρέστερη η γνώση. Όσο θερμότερη η αγάπη, τόσο πιο πύρινη η προσευχή. Όσο τελειότερη η αγάπη, τόσο αγιότερος ο βίος».
Αναφέρει ακόμα ο Γέροντας Σωφρόνιος για τον Άγιο Σιλουανό, ότι σε ηλικία εικοσιέξι ετών και μετά από εξάμηνη διαμονή του στον Άθω, αξιώθηκε να δει τον ζώντα Χριστό στον τόπο της εικόνας Του. Με την εμφάνιση του Χριστού σε αυτόν έμαθε να βλέπει στον καθένα την εικόνα του Θεού. Δεχόταν γενικά τους ανθρώπους ως τέκνα του Θεού, ως φορείς του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα, ως Πνεύμα και Φως της αλήθειας ζει ως ένα βαθμό στον καθένα και «φωτίζει πάντα άνθρωπον». Έτσι, όποιος παραμένει στη χάρη αυτός τη βλέπει και στους άλλους. Όποιος όμως δεν αισθάνεται μέσα του τη χάρη ούτε και στους άλλους τη βλέπει. Έλεγε ακόμη ο Γέροντας, πως από τον τρόπο με τον οποίο δέχεται ο άνθρωπος τον πλησίον του, μπορείς να κρίνεις το βαθμό της χάριτος, την οποία φέρει μέσα του.
Όπως μας αναφέρει ο Άγιος Σιλουανός, η αληθινή κοινωνία με το Θεό δεν αναζητείται από τον άνθρωπο με άλλο τρόπο, εκτός από την προσωπική προσευχή προς τον προσωπικό Θεό. Η εμφάνιση του Χριστού στον άγιο ήταν προσωπική συνάντηση, με την οποία η στροφή του προς τον Θεό απέκτησε προσωπικό χαρακτήρα. Στην προσευχή του μιλούσε με το Θεό, πρόσωπο προς Πρόσωπο. Η αίσθηση του προσωπικού Θεού καθαρίζει την προσευχή από τη φαντασία και τους αφηρημένους συλλογισμούς, μεταφέροντας τα πάντα σε κάποιο αόρατο κέντρο ζωντανής εσωτερικής κοινωνίας.
Και μας υπογραμμίζει ο άγιος ότι, το να προσεύχεσαι για τους ανθρώπους σημαίνει να χύνεις αίμα. Και όπως μαρτυρεί ο βιογράφος του αγίου, ο μακαριστός Γέροντας Σωφρόνιος, ο άγιος προσευχόμενος για τον κόσμο, για όλη την ανθρωπότητα, για όλο τον Αδάμ, σε αυτή τη προσευχή παρέδωσε τη ζωή του. Τη διάσταση του φαινομένου αυτού βλέπει ως αναγκαία απαίτηση της δεύτερης μεγάλης εντολής, «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σε αυτόν». Φέροντας μέσα του την αίσθηση αυτής της οντολογικής ενότητας του είναι όλων των ανθρώπων, ο Άγιος Σιλουανός έλεγε ότι «ο αδερφός μας είναι η ζωή μας».Το Άγιο Πνεύμα που δίδασκε στο Σιλουανό την αγάπη του Χριστού, του έδινε και το χάρισμα να ζει αληθινά αυτή την αγάπη, που αγκαλιάζει ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η προσευχή σε όλη την ένταση, με βαθύ πένθος για όλο τον κόσμο, τον εξοικείωσε και τον έδεσε με ισχυρούς δεσμούς με «όλο τον Αδάμ». Κι αφού βίωσε την ανάσταση της ψυχής του, ήταν φυσικό πια γι’ αυτόν να δέχεται κάθε άνθρωπο ως τον αιώνιο αδερφό του. Στην επίγεια ζωή υπάρχει μια διαδοχή, μια σειρά, αλλά στην αιωνιότητα είμαστε όλοι ένα, και γι’ αυτό ο καθένας μας πρέπει να φροντίζει όχι μόνο για τον εαυτό του, αλλά και για την ενότητα όλων. Έτσι και στην ψυχή του χριστιανού, η προσευχή γίνεται φορέας ολόκληρου του κόσμου δηλαδή «υποστατική», όμοια με την προσευχή του Ιησού στη Γεσθημανή. Και στη «βαθειά» καρδιά του ο χριστιανός κατά κάποιο τρόπο βιώνει όλη την ιστορία του κόσμου ως προσωπική και βλέπει όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και όλο τον ανθρώπινο κόσμο.
Ο Άγιος Σιλουανός θεωρεί τον εαυτό του συνυπεύθυνο για οτιδήποτε κακό γίνεται στον κόσμο και η ικεσία του γίνεται πύρινη μέχρις ότου όλοι οι άνθρωποι αποκτήσουν τη μακαρία ελπίδα της αιωνίου ζωής, αφού ο ίδιος για σαράντα χρόνια προσευχόταν με τους λόγους: «Δέομαί Σου, Ελεήμον Κύριε, όπως Σε γνωρίσουν δια Πνεύματος Αγίου, πάντες οι λαοί της Γης.»
Κάθε αμαρτία που επιτελείται έχει σαν συνέπεια και αντίχτυπο τη φύση, και τον κόσμο, ενώ αντίθετα κάθε αρετή και προσευχή, συμβάλλει στη διαιώνιση και συντήρηση του κόσμου. Ο άνθρωπος που καθαίρεται από τα πάθη του, γίνεται ελεύθερος, γιατί γνωρίζει τον ίδιο το Θεό. Ο Χριστός μας είπε «γνώσεσθε την αλήθεια και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς». Άρα η πραγματική αλήθεια είναι η παρουσία του Θεού στη ζωή μας, με αποτέλεσμα την αποξένωσή μας από τα διάφορα πάθη, ώστε να περπατούμε στο δρόμο του Χριστού με σκοπό η ζωή Του να γίνει ζωή μας!
Πηγή: Περιοδικό Καθοδόν αρ.23