Καθ’ οδόν 48 – Η είσοδός μας στην Αγία Τεσσαρακοστή – Εσπερινός Συγχωρήσεως – απομαγνητοφωνημένη ομιλία Γέροντα
Για ακόμα μια φορά έχουμε φθάσει στην αρχή της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, σε αυτή την ευλογημένη και ιδιαίτερα χαρμόσυνη περίοδο της Εκκλησίας μας, όπου μας προσφέρεται ενώπιόν μας ανοιχτό το στάδιο των αρετών για να εισέλθουμε μέσα σε αυτό με προθυμία και χαρά πολλή, για να αγωνιστούμε έτι περισσότερο, για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε μέσα στην καρδιά μας τον Βασιλέα Χριστό. Ο σκοπός και το νόημα της ζωής μας είναι αυτή η κατοίκηση του Χριστού μέσα στην ύπαρξή μας. Αν αυτό ο άνθρωπος το καταφέρει τότε πραγματικά είναι ευλογημένος, είναι πλήρης, έχει γεμάτη νόημα και χαρά τη ζωή του. Αν αυτό ο άνθρωπος δεν το καταφέρει, τότε ο,τιδήποτε άλλο κι αν αποκτήσει, η ζωή του μένει χωρίς νόημα, τον κουράζει, τον ταλαιπωρεί και ψάχνει να βρει από γωνιά σε γωνιά ξεκούραση και ανάπαυση αλλά δυστυχώς δεν αναπαύεται πουθενά γιατί έτσι είμαστε πλασμένοι, να αναπαυόμαστε στον Πατέρα μας Θεό, στον Κύριό μας Ιησού Χριστό που είναι ο Σωτήρας και η ανάπαυση των ψυχών μας. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας, σαν καλή μας μητέρα, θέλει να μας βοηθήσει δείχνοντάς μας τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να αποκτήσουμε αυτή την εμπειρία του Θεού για να μην είναι για εμάς ο Θεός μια αφηρημένη έννοια ή ιδεολογία την οποία δεν μπορούμε να ψηλαφήσουμε ή κάτι το άγνωστο και μακρινό αλλά να είναι χειροπιαστός, παρών στη ζωή μας και στην καρδιά μας. Έτσι, ένα πλήθος πνευματικών αγωνισμάτων καθημερινά, όχι μόνο τώρα τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μάς προσφέρει η Εκκλησία για να τα χρησιμοποιήσουμε στο δρόμο της συνάντησής μας με τον Κύριο Ιησού Χριστό. Όμως, επειδή είμαστε άνθρωποι και είναι δεδομένο και φυσικό στην ανθρώπινη φύση να χαλαρώνει και να ραθυμεί κατά καιρούς και επειδή μεταπτωτικά ο άνθρωπος έχει ανάγκη συνεχούς υπόμνησης για να έχει αυτή την προθυμία προς την πνευματική ζωή, έτσι και η Εκκλησία μας καθορίζει περιόδους χρονικές οι οποίες έχουν ένα ιδιαίτερο αγωνιστικό χαρακτήρα για να μας προτρέπει και να μας παρακινεί σε αυτόν τον αγώνα. Αυτή η αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η ευλογημένη περίοδος του χρόνου, είναι ένα όπλο από το Θεό και την Εκκλησία μας για να παρακινήσουμε τον εαυτό μας σε κάτι περισσότερο από τις προηγούμενες μέρες του χρόνου, ώστε να εξαφθεί η προθυμία και ο ζήλος μας και να αγωνιστούμε στην πνευματική μας ζωή. Ο καθένας εκεί που βρισκόμαστε,. Με τα καθημερινά μας δεδομένα και προβλήματα και όλα αυτά που συναντάμε καθημερινά στη ζωή μας. Ο Θεός δεν θέλει να αλλάξουμε τόπο ζωής αλλά τρόπο ζωής. Όπως οι Πατέρες μας λένε, όχι ο τόπος αλλά ο τρόπος σώζει τον άνθρωπο. Τρόπο ζωής θέλει ο Θεός να αλλάξουμε. Να μετανοήσουμε. Και τι σημαίνει μετάνοια; Το έχουμε πει πολλές φορές. Σημαίνει να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, να αλλάξουμε νοοτροπία, να δούμε τα πράγματα με άλλη λογική, όχι με την κοσμική αλλά με τη λογική του Θεού και του Ευαγγελίου και η οποία πολλές φορές μπορεί να συγκρούεται με λογική του κόσμου τούτου. Η λογική του Θεού όμως συντρίβει τα είδωλα, τα ψεύτικα πράγματα, τις μάσκες που φοράμε κάθε μέρα. Η Εκκλησία μας καλεί να φύγουμε από τα προσωπεία και να γίνουμε πρόσωπα, άνθρωποι, εικόνες του Θεού, που να μπορούμε να κοιτάξουμε το Θεό κατά πρόσωπο, ακόμα και τον αδελφό μας αλλά και τον εαυτό μας τον ίδιο. Μας καλεί σε μετάνοια λοιπόν, σε αλλαγή νοοτροπίας, η οποία αρχίζει από τη μεταμέλεια, από τον πόνο και τη λύπη για όλα αυτά τα οποία διαπράττουμε καθημερινά, για τη ραθυμία, τη φιλαυτία, τη φιλαργυρία, τη φιληδονία, τη φιλοδοξία και όλα αυτά τα πάθη τα οποία πνίγουν την ψυχή μας και δεν αφήνουν να κοιτάξει προς τον Θεό Πατέρα της.
Μέσα σε αυτή την περίοδο η Εκκλησία μας δίνει πλήθος ακολουθιών και πνευματικών ευκαιριών. Μας δίνει ως όπλο τη νηστεία η οποία καθαρίζει το σώμα και την ψυχή μας, το νου και την καρδιά μας από τις εμπαθείς κινήσεις. Κάνει τον άνθρωπο να είναι πιο υγιής πνευματικά και να καθαρίζει από τις εμπαθείς και εφάμαρτες επιθυμίες και όπως είναι φυσικό, αφού είμαστε ψυχή και σώμα ενωμένοι, όταν ο άνθρωπος νηστεύει, κατά ένα παράδοξο τρόπο καθαρίζει ο νους του, αγιάζεται το σώμα του, εξαγνίζεται η καρδιά του και τότε ο άνθρωπος ευκολότερα στρέφεται προς τον Θεό και έχει μια μεγαλύτερη πνευματική ευφορία. Η νηστεία εξαγνίζει όλο το είναι και την ύπαρξή μας. Μας βοηθά να γινόμαστε πιο γενναίοι και ανδρείοι, να νικούμε τις επιθυμίες μας και να κοιτάμε κατάματα αυτό που έχουμε πραγματικά ανάγκη κι όχι αυτό που θέλουμε ή μας αρέσει. Μας βοηθά να ξεκολλήσουμε από τα γήινα και υλικά πράγματα. Μας καθαρίζει και μας ελευθερώνει. Η νηστεία είναι ένα ξίφος που κόβει τα δεσμά από ο,τιδήποτε μας στερεί την ελευθερία μας είτε είναι πρόσωπο, πράγμα που χαλά την ομορφιά αυτής της εικόνας του Θεού. Γι’ αυτό τέκνα της Εκκλησίας, όλοι οι από γης ορθόδοξοι χριστιανοί μετά χαράς αρχίζουμε αυτή την πορεία, με την ευλογία Θεού και της συγχώρεσης. Όπως κάθε φορά υπενθυμίζουμε, νηστεία δεν είναι μόνο η των τροφών αποχή και το να αλλάξουμε διατροφική συνήθεια, αλλά να αλλάξουμε τρόπο ζωής, σκέψης και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα πράγματα. Η νηστεία είναι άρνηση της αμαρτίας και των παθών μας, μεταμέλεια για τα λάθη μας και προσευχή διάπυρος προς τον Θεό να έρθει να κατοικήσει μαζί μας. Νηστεία και προσευχή είναι το νόημα αυτής της περιόδου. Ας αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μας δίνει η Εκκλησία, κάνοντας ο καθένας ό,τι μπορούμε περισσότερο έτσι, ώστε αυτή την ευλογημένη περίοδο να ανεβούμε, όσο μπορούμε περισσότερο, όχι στο ύψος του ουρανού αλλά στα βάθη της καρδιάς μας. Εκεί είναι η Βασιλεία του Θεού: στον ταπεινό, στον ενάρετο και αγωνιζόμενο άνθρωπο, ο οποίος δια της μετανοίας αναζητεί το Θεό Πατέρα του.
Ακόμα, αδελφοί μου οι πρώτοι χριστιανοί ενήστευαν για να μπορούν να επιδίδονται σε έργα αγαθά και ελεημοσύνης. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας καλεί ιδιαίτερα αυτή την περίοδο να ενθυμηθούμε τους πτωχούς και ενδεείς αδελφούς μας. Κάποτε νομίζαμε ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που έχουν οικονομικές ανάγκες, ενώ σήμερα βλέπουμε ότι ίσως να μην υπάρχουν πια άνθρωποι που δεν έχουν ανάγκες. Αυτή η περίοδος της κρίσης., που φαίνεται ζοφερή και δύσκολη, για κάποιον που είναι έξυπνος και «επιχειρηματίας» είναι μια χρυσή, σπάνια κι ευλογημένη ευκαιρία για να μπορέσει ο άνθρωπος να πετάξει προς τον Θεό, να δώσει στην καρδιά του την ευκαιρία να γευθεί την πραγματική χαρά της προσφοράς και της θυσίας και της αγάπης. Ακούσαμε στο Ευαγγέλιο της Κρίσεως τα κριτήρια του Θεού. Ίσως να μην ήταν τα κριτήρια που εμείς θα εθέταμε, αν μας ρωτούσε κάποιος, πώς μπορεί να μπει κανείς στη Βασιλεία του Θεού. Ίσως να απαντούσαμε τη νηστεία, την εξομολόγηση, τη Θεία Κοινωνία, την αγρυπνία, τη μελέτη. Όλα αυτά όμως έχουν ένα σκοπό: να μας οδηγήσουμε στην αγάπη του Χριστού και να μας κάνουν να βλέπουμε σε κάθε άνθρωπο την αγάπη του Χριστού και να δούμε σε κάθε αδελφό μας τον αδελφό του Χριστού και να καταλάβουμε ότι είμαστε όλοι τέκνα του Χριστού και της Εκκλησίας. Μόνο έτσι μπορεί ο άνθρωπος να λειτουργήσει σωστά και όμορφα. Όταν καταλάβει ότι δεν μπορεί να είναι μόνος του., όταν καταλάβει ότι δεν μπορεί να είναι χαρούμενος όταν ο αδελφός του είναι θλιμμένος και δυσκολεύεται ακόμα και για τα απλά καθημερινά πράγματα. Ας αφιερώσουμε λοιπόν αυτή την περίοδο σε έργα προσευχής και ελεημοσύνης, σε έργα αγάπης. Είναι η περίοδος τέτοια που το επιζητεί. Όσοι μπορούν και θέλουν, υπάρχει χώρος και ευκαιρία για όλους. Δεν είναι το πολύ ή το λίγο που θα δώσει κάποιος, αλλά η διάθεση, αυτή η καρδιά που αγαπά τον αδελφό μας. Ο,τιδήποτε κινείται και είναι σφραγισμένο με την αγάπη του Θεού και την αίσθηση ότι ο Θεός είναι Πατέρας μας και εμείς αδελφοί και εμείς είμαστε ενωμένοι σαν ένα σώμα και ένας άνθρωπος. Ας ανατρέξουμε ο καθένας εκεί που μπορούμε, ας δούμε τις αδυναμίες και τα πάθη μας, πού έχουμε ήττες, δειλίες, φόβους κι ας αντισταθμίσουμε σε αυτή την αδυναμία τη βοήθεια και το έλεος του Θεού να μας ενισχύσει και να μη φοβηθούμε να αγωνιστούμε. Γιατί όποιος φοβάται από την αρχή δεν μπορεί να αγωνιστεί, γιατί δεν έχει ελπίδα στη δύναμη του Θεού. Ας δώσουμε στον Θεό τη θέληση, την πρόθεση, την ελευθερία μας και ο Θεός θα μας δώσει τη δική του δύναμη, ώστε και σωματικά και πνευματικά να νηστεύσουμε, ώστε και σε έργα αγάπης και ελεημοσύνης να επιδοθούμε, αλλά και σε έργα ασκήσεως πνευματικής και κάθαρσης από τα πάθη και την αμαρτία για να έχουμε αυτή τη χαρά της παρουσίας του Χριστού μέσα στις καρδιές μας.